Bài giảng Luyện từ và câu Lớp 5 - Tiết 43: Từ đồng âm

 Giáo viên: Bùi Thị Tú Anh
Trường TH Đô Thị Việt Hưng TIẾNG VIỆT Tiết 43: TỪ ĐỒNG ÂM
I.Thế nào là từ đồng âm:
 1.Ví dụ 1 :Mục I Sgk/135 - GiảiCon thíchngöïa nghĩa ñang của ñöùng mỗi từbỗ lồngng 
 loàngtrong1 leân. các câu sau:
 - Mua ñöôïc con chim baïn toâi 
 nhoát ngay vaøo loàng2.
 Loàng1: Ñoäng töø chæ hoaït
 ñoäng cuûa con ngöïa: nhaûy 
 döïng leân. 
 Loàng2: Danh töø chæ ñoà 
 vaät laøm baèng tre, nöùa,  
 (thöôøng ñeå nhoát chim, gaø ) TIẾNG VIỆT Tiết 43: TỪ ĐỒNG ÂM
I.Thế nào là từ đồng âm:
 Qua các ví dụ vừa phân tích,em hiểu
 1.Ví dụ 1 :MỤC I Sgk/135
-Lồng 1: Ngựa lồng lên(động từ) thế nào là từ đồng âm?
-Lồng 2: Lồng chim( danh từ)
Ø Âm thanh giống nhau,nghĩa 
Khác xa nhau.
=> Từ đồng âm. Töø ñoàng aâm laø nhöõng töø
 2.Ghi nhớ 1 : Sgk/135 gioáng nhau veà aâm thanh 
 nhöng nghóa khaùc xa nhau,
 khoâng lieân quan gì ñeán 
 nhau TIẾNG VIỆT Tiết 43: TỪ ĐỒNG ÂM
I.Thế nào là từ đồng âm:
 1.Ví dụ 1 : MỤC I Sgk/135 - Con ngöïa ñang ñöùng bỗng loàng leân.
-Lồng 1: Ngựa lồng lên(động từ) 1
-Lồng 2: Lồng chim( danh từ) - Mua ñöôïc con chim baïn toâi nhoát ngay 
Ø Âm thanh giống nhau,nghĩa vaøo loàng2.
Khác xa nhau.
=> Từ đồng âm. Nhờ đâu mà em phân biệt được nghĩa 
 2.Ghi nhớ 1 : Sgk/135 của hai từ lồng trong hai câu trên?
* Lưu ý : phân biệt từ đồng âm 
với từ nhiều nghĩa :
II.Sử dụng từ đồng âm: Chuù yù: Muoán phaân bieät nghóa 
 cuûa caùc töø ñoàng aâm ta phaûi döïa 
 1.Ví dụ 1,2 : MỤC II Sgk/135 vaøo ngöõ caûnh. TIẾNG VIỆT Tiết 43: TỪ ĐỒNG ÂM
I.Thế nào là từ đồng âm: Ví dụ 2:
 1.Ví dụ 1 : MUC I Sgk/135 “Ñem caù veà kho!”
-Lồng 1: Ngựa lồng lên(động từ)
 + Kho: N¬i ®Ó chøa, 
-Lồng 2: Lồng chim( danh từ) + Kho: C¸ch chÕ biÕn 
 ă ®ùng.
Ø Âm thanh giống nhau,nghĩa thøc n.
Khác xa nhau. Em h·y thªm vµo c©u nµy mét vµi tõ 
=> Từ đồng âm. ®Ó c©u trë thµnh ®¬n nghÜa?
 2.Ghi nhớ 1 : Sgk/135
 Đem c¸ vÒ mµ kho. Đem c¸ vÒ nhËp kho.
* Lưu ý : phân biệt từ đồng âm 
với từ nhiều nghĩa :
II.Sử dụng từ đồng âm: * Tõ kho ®­îc dïng víi nghÜa n­íc ®«i.
 1.Ví dụ 1,2 :MỤC II Sgk/135 TiÕng viÖt 7
 Tìm từ đồng âm với 
 Bài tập 1(136)) các từ sau: thu, cao, 
 Cao thấp ba, tranh, sang, nam, 
 - Cao:
 Cao hổ cốt sức, nhè, tuốt, môi ?
 - Ba: Ba má
 Số ba
 “Th¸ng t¸m, thu cao, giã thÐt già,
 Nhà tranh Th¸ng t¸m, thu cao, giã thÐt gi ,
 - Tranh: à
 Tranh giành Cuén mÊt ba líp tranh nhà ta.
 Sang trọng Tranh bay sang s«ng r¶i kh¾p bê,
 - Sang:
 Sửa sang M¶nh cao treo tãt ngän rõng xa,
 Phương nam M¶nh thÊp quay lén vào m­¬ng sa.
 - Nam: TrÎ con th«n nam khinh ta già kh«ng søc,
 Nam giới
 Nì nhÌ tr­íc mÆt x« c­íp giËt,
 Cắp tranh ®i tuèt vào lòy tre
 M«i kh« miÖng ch¸y gào ch¼ng ®­îc,
 Quay vÒ, chèng gËy lßng Êm øc !”
 (TrÝch “Bµi ca nhµ tranh bÞ giã thu ph¸”) TIẾNG VIỆT Tiết 43: TỪ ĐỒNG ÂM
III.LUYỆN TẬP
Bài tập 2: Sgk/136
b. Tìm từ đồng âm với danh từ: Cổ 
 - Cổ đại: Thời đại xưa nhất trong lịch sử.
 - Cổ kính: Công trình xây dựng từ rất lâu, 
 có vẻ trang nghiêm.
 - Cổ phần: Phần vốn góp vào một tổ chức 
 kinh doanh.
 - Cổ đông: Người có cổ phần trong một 
 công ty. TIẾNG VIỆT Tiết 43: TỪ ĐỒNG ÂM
 Bài tập 4: Sgk/136
Ngµy x­a cã anh chµng m­în cña hµng xãm mét c¸i v¹c ®ång. Ýt l©u 
sau, anh ta tr¶ cho ng­êi hµng xãm hai con cß, nãi lµ v¹c ®· bÞ mÊt 
nªn ®Òn hai con cß nµy. Ng­êi hµng xãm ®i kiÖn. Quan gäi hai ng­êi 
®Õn xö. Ng­êi hµng xãm th­a: “BÈm quan, con cho h¾n m­în v¹c, 
h¾n kh«ng tr¶.” Anh chµng nãi: “BÈm quan, con ®· ®Òn cho anh ta 
cß.”
 - Nh­ng v¹c cña con lµ ... 
 - DÔ cß cña t«i lµ cß gi¶ ®Êy pháng? - Anh chµng tr¶ lêi.
 - BÈm quan, v¹c cña con lµ v¹c ®ång.
 - DÔ cß cña t«i lµ cß nhµ ®Êy pháng? CON VẠC CÁI VẠC ĐỒNG
- Anh chàng trong truyện đã sử dụng từ đồng âm để lấy cái vạc của 
nhà anh hàng xóm (cái vạc và con vạc), vạc đồng (vạc làm bằng đồng) 
và con vạc đồng (con vạc sống ở ngoài đồng). 
- Nếu xử kiện, cần đặt từ vạc vào ngữ cảnh cụ thể để chỉ cái 
vạc là một dụng cụ chứ không phải là con vạc ở ngoài đồng 
thì anh chàng kia chắc chắn sẽ chịu thua. BÀI TẬP 
1.Hãy chỉ ra hiện tượng đồng âm trong các câu 
sau 
 Ruồi đậu mâm xôi đậu. 
 Ruồi đậu mâm xôi đậu.
 Kiến bò đĩa thịt bò.
 Kiến bò đĩa thịt bò.
 2. Những từ in đậm sau có phải là từ 
 đồng âm không ? Vì sao ? 
 Trời mưa ướt lá trầu xanh
 Ướt em em chịu, ướt anh em buồn